Kiedy odbędą się wybory?
Już za półtora miesiąca, 7 kwietnia, odbędą się wybory do rad dzielnic, rad gmin lub miast, rad powiatów, sejmików wojewódzkich oraz I tura wyborów na włodarzy miast i gmin, czyli: wójtów, burmistrzów lub prezydentów. Aby zostać wybranym na włodarza kandydat musi uzyskać połowę głosów, więc jeśli żadnemu z nich się to nie uda to w danym mieście lub gminie odbędzie się po dwóch tygodniach II tura tego głosowania. W takich sytuacjach wyborcy udadzą się do lokali wyborczych również 21 kwietnia. Artykuł ten jest jednym z tekstów, które pomogą zrozumieć: na czym polegają te wybory oraz jak wygląda kampania samorządowa w Warszawie.
Kampania wyborcza trwa już od końca stycznia, czyli od zarządzenia i ogłoszenia daty wyborów przez premiera Donalda Tuska. Potrwa ona do północy 5 kwietnia, kiedy to rozpocznie się, tak jak przed wyborami parlamentarnymi w ubiegłym roku, cisza wyborcza. W trakcie jej trwania nie wolno prowadzić publicznej agitacji na rzecz kandydatów. Nie oznacza to, że nie wolno rozmawiać prywatnie o wyborach, zakazane jest jedynie publiczne wspieranie osób kandydujących poprzez m.in. roznoszenie ulotek, wieszanie w trakcie ciszy wyborczej plakatów lub wygłaszanie przemówień wspierających kandydatów. Celem ciszy wyborczej jest pozostawienie wyborcom czasu na spokojne przemyślenie swoich decyzji bez ciągłego naporu informacji wygłaszanych przez kandydatów. Za złamanie zakazu grozi kara grzywny.
Kto, gdzie i jak może głosować?
Głosować w wyborach samorządowych mogą obywatele Polski, obywatele Unii Europejskiej oraz obywatele Wielkiej Brytanii, którzy ukończyli najpóźniej w dniu wyborów 18 lat i stale zamieszkują (lub są zameldowani) na terenie gminy lub miasta, powiatu i województwa, których rady (w przypadku gminy i miasta oczywiście również włodarzy) wybierają. Oznacza to, że w wyborach do Rady Warszawy i na prezydenta stolicy głosować mogą tylko osoby mieszkające stale lub zameldowane w Warszawie. Osoby te głosują również w wyborach do Sejmiku Województwa Mazowieckiego oraz do rady dzielnicy Warszawy, w której mieszkają.
Głos oddaje się w lokalach wyborczych, które są przypisane do obwodu wyborczego, w którym się mieszka. Obwód wyborczy to grupa ulic, na które dzieli się na potrzeby wyborów gminy i miasta. Aby ustalić, w którym lokalu można oddać głos, należy użyć wyszukiwarki obwodów na stronie Państwowej Komisji Wyborczej poświęconej tegorocznym wyborom samorządowym. Informacje o numerach i granicach obwodów wyborczych będą dostępne od 8 marca.
Żeby zagłosować należy pokazać członkom komisji dowód osobisty aby potwierdzić tożsamość i podpisać się w celu potwierdzenia otrzymania kart do głosowania. Karty do głosowania będą 3 lub 4, po jednej na każdy wybierany organ. Mieszkańcy Warszawy dostaną karty do głosowania do rad dzielnicy, Rady Miasta, Sejmiku Województwa Mazowieckiego oraz na Prezydenta Miasta Warszawy. Mieszkańcy innych miast na prawach powiatu (np. Krakowa, Poznania czy Ostrołęki) nie dostaną kart do głosowania do rad dzielnic, natomiast mieszkańcy mniejszych gmin będą mogli zagłosować w głosowaniu do Rady Gminy, Rady Powiatu i na burmistrza lub wójta, a także do Sejmiku Województwa. Poniżej znajduje się wzór karty wyborczej w wyborach na prezydenta miasta, burmistrza lub wójta z wyborów w 2006. Wygląd karty nie zmienił się znacznie od tego czasu. Żeby oddać głos ważny należy wpisać znak „x” w kratce przy wybranym kandydacie. Wstawienie „x” przy większej liczbie kandydatów lub niewstawienie go wcale oznacza, że głos będzie nieważny i nie będzie wliczany do wyników.
Na kogo można głosować?
Kandydatów w całych wyborach samorządowych liczy się zwykle w tysiącach, ich nazwiska można będzie sprawdzić na stronie PKW w zakładce „kandydaci”. Kandydaci na radnych muszą zostać zgłoszeni do gminnych komisji do 4 marca, natomiast kandydaci na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast do 14 marca, więc po tym terminie będą już znani praktycznie wszyscy kandydaci.
Póki co, o niektórych kandydatach można dowiedzieć się z lokalnych lub krajowych mediów. W Warszawie już cztery osoby oficjalnie potwierdziły start na prezydenta stolicy. Są to: obecny prezydent miasta i wiceprzewodniczący Platformy Obywatelskiej, Rafał Trzaskowski, popierany przez Koalicję Obywatelską, były wojewoda łódzki oraz mazowiecki, Tobiasz Bocheński, będący kandydatem Prawa i Sprawiedliwości, wicemarszałkini Senatu i współprzewodnicząca Lewicy Razem, Magdalena Biejat, którą oprócz macierzystej partii poparły Nowa Lewica i stowarzyszenie Miasto Jest Nasze oraz poseł Konfederacji, Przemysław Wipler, poparty przez własną partię. Nie wiadomo jaką decyzję w kwestii warszawskich wyborów podejmą Polska 2050 Szymona Hołowni i PSL. Ostatnio media nieoficjalnie donosiły, że Trzecia Droga mogłaby poprzeć Trzaskowskiego w zamian za stanowisko wiceprezydenta miasta, ale może również wystawić własną kandydatkę - Adrianę Porowską, działaczkę społeczną współpracującą m.in. z Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
Dlaczego warto głosować?
Oddanie głosu w wyborach samorządowych oznacza wybór najlepszej dla siebie wizji jak ma wyglądać lokalna okolica, miejsca, z których na codzień się korzysta. Finansowanie szkół, budowa miejsc spotkań dla młodzieży i obiektów sportowych, zapewnianie transportu publicznego i dobrego stanu dróg i chodników, dbanie o lokalną przyrodę i parki - wszystkie te działania są zależne od decyzji rad miejskich, powiatowych i gminnych oraz prezydentów miast czy burmistrzów i wójtów. Dlatego zachęcamy do oddania głosu w tych wyborach oraz czytania innych tekstów Echa Generacji dotyczących kampanii samorządowej oraz wyjaśniających różne zawiłości związane z wyborami samorządowymi.
Poniżej zamieszczone są linki do strony PKW, na której można znaleźć istotne informacje o planowanych wyborach.
Kalendarz wyborczy:
https://wybory.gov.pl/samorzad2024/pl/kalendarz
Wyszukiwarka komitetów wyborczych:
https://wybory.gov.pl/samorzad2024/pl/komitety
Ziemowit Ciborowski
Źródła:
Strona TOK.fm z listą oficjalnych kandydatów na prezydenta Warszawy:
Strona Oko.press z informacją o nieoficjalnych planach Trzeciej Drogi na wybory w Warszawie:
https://oko.press/trzecia-droga-poparcia-trzaskowskiego-w-warszawie
B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2019
K. Czaplicki, B. Dauter, S. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz i J. Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2018
M. Chmaj i W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2015